Geçtiğimiz hafta tüm itirazlara rağmen meclisten sokakta yaşayan hayvanlara dair yeni yasa oy çoğunluğu sağlanarak geçti. Oylamaya 594 milletvekili katıldı 273 kabul oyu ve 224 red oyu kullanıldı,95 milletvekili ise oylamaya katılmadı. Yeni çıkan yasa ile sokakta yaşayan köpeklerin topluca barınaklara alınması ve burada hastalığı olan ya da olumsuz davranış gösterenlerin de uyutulması (öldürülmesi) kararlaştırıldı. Kısaca toplu bir katliam… Hepimizin bildiği üzere Türkiye’de barınakların kapasitesi bu hayvanlar için yeterli değil ve şartları hali hazırda bu canlıların yaşaması için uygun değil. Buna karşın artan popülasyon sorununa belki biraz daha uzun vadede ancak daha insancıl bir çözüm yolu var. Kısırlaştımak, üretimi durdurmak, ticareti yasaklamak, aşılamak ve yerinde yaşatmak için uygun koşulları sağlamak… Geldiğimiz noktada bu uygun bir çözüm olarak görülmemiş bunun yerine ülkenin tarihine korkunç bir katliam olarak geçecek yasa onaylanmıştır.
Hal böyle iken, peki biz ne yapabiliriz üzerine her birimiz ayrı ayrı düşünüyor ve kendimizce çözümler bulmaya çalışıyoruz. Ülkemizde yaşanan tüm travmatik olaylar sonrasında kendi yaralarımızı kendi kendimize sarmaya çalışmamızın bizlere toplum olarak psikolojik etkisini bir başka yazıda detaylıca konuşmak isterim. Ancak bugün geçici-kalıcı yuva olmak konusunda bir nebze etkisi olabileceğini düşündüğüm son zamanlarda yapılan bilimsel çalışmaları paylaşmak istiyorum.
Modern yaşam yoğun tempo, stres, kaygı ve tükenmişlik gibi sorunları beraberinde getiriyor. Bu sorunlarla başa çıkmak için farklı yöntemler denense de, son yıllarda yapılan araştırmalar, hayvanların da günlük hayatımızda stres azaltıcı bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Evcil hayvanlarımızla kurduğumuz bağ, sadece duygusal değil, aynı zamanda fiziksel ve zihinsel sağlığımız için de olumlu etkileri bulunuyor. Yapılan araştırmalar, hayvanlarla vakit geçirmenin, stres hormonu olan kortizol seviyesini düşürdüğünü ve mutluluk hormonu olarak bilinen endorfin salgılanmasını artırdığını gösteriyor (Barker, 2012). Bu hormonal değişimler, hem fiziksel hem de zihinsel rahatlama sağlayarak stresin olumsuz etkilerini azaltıyor.
Kan Basıncı ve Kalp Atış Hızı:
Friedmann ve Son (2019) tarafından yapılan sistematik derleme çalışmasında, hayvan destekli terapilerin kardiyovasküler sağlık üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu çalışmada, farklı hayvan destekli terapi programlarına katılan bireylerin kan basıncı ve kalp atış hızlarında düşüşler gözlemlenmiştir. Örneğin, bir çalışmada, hipertansiyon hastalarıyla köpeklerin etkileşimi sonucu kan basıncında anlamlı bir düşüş olduğu belirtilmiştir. Bu etki, hayvanlarla etkileşimin stresi azaltıcı ve rahatlatıcı etkisine bağlanmaktadır. Stres hormonlarının azalması ve oksitosin (sevgi hormonu) salgılanmasının artması, kan basıncını ve kalp atış hızını düşürerek kardiyovasküler sağlığı desteklemektedir.
Bağışıklık Sistemi:
Beetz ve arkadaşları (2012) tarafından yapılan bir çalışmada, hayvanlarla etkileşimin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada, hayvanlarla vakit geçiren bireylerin tükürük örneklerinde, bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini gösteren belirteçlerde artış olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgu, hayvanlarla etkileşimin bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı direnci artırabileceğini düşündürmektedir. Araştırmacılar, bu etkinin, hayvanlarla etkileşimin stresi azaltması ve oksitosin salgılanmasını artırmasıyla ilişkili olabileceğini belirtmektedirler.
Psikolojik İyi Oluş:
McConnell ve arkadaşları (2011) tarafından yapılan bir çalışmada, evcil hayvan sahibi olmanın psikolojik iyi oluş üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmada, evcil hayvan sahiplerinin, evcil hayvanı olmayanlara göre daha yüksek düzeyde öz saygı, daha düşük düzeyde yalnızlık hissi ve daha yüksek düzeyde yaşam doyumu bildirdikleri görülmüştür. Bu bulgular, hayvanlarla kurulan bağın, sosyal bağlantıları güçlendirerek, duygusal desteği artırarak ve sorumluluk duygusunu geliştirerek psikolojik iyi oluşa katkıda bulunduğunu göstermektedir.
Günlük hayatın stresi ile baş etmenin yanı sıra hayvanlarla kurulan ilişkinin travma yaşamış bireyler için de iyileştirici bir gücü olduğunu biliyoruz. Hayvanlar, özellikle köpekler ve atlar, travma yaşamış bireyler için güvenli bir sığınak ve duygusal destek kaynağı olabilirler. Yargılamayan, koşulsuz sevgi sunan ve sadık dostlukları ile hayvanlar, travma sonrası yaşanan yalnızlık, korku ve güvensizlik duygularını hafifletmeye yardımcı olabilirler. Hayvanlarla etkileşim, sosyal izolasyonu azaltır, iletişim becerilerini geliştirir ve sosyal destek ağını güçlendirir. Bu etkileşimler, travma sonrası yaşanan yalnızlık ve kopukluk hissini azaltarak iyileşme sürecini hızlandırabilir (Pendry & Vandagriff, 2019).
Hayvanların stres azaltıcı etkisi, sadece fizyolojik ve psikolojik düzeyde kalmıyor. Aynı zamanda günlük hayatın getirdiği zorluklarla başa çıkma becerilerimizi de geliştiriyor. Hayvanlarla ilgilenmek, sorumluluk almamızı, rutin oluşturmamızı ve düzenli fiziksel aktivite yapmamızı teşvik eder. Bu durum, genel yaşam kalitemizi artırarak strese karşı daha dirençli olmamızı sağlar.
Elbette ki herhangi bir canlının hayatını bize sağladığı yarar ile yaşanmaya değer ya da değil diye ölçemeyiz. Her canlının yaşam hakkı kutsaldır. Ancak onların bizlere ihtiyacının olduğu şu dönemde bilmeliyiz ki bizlerin onlara daha fazla ihtiyacı var. Hayvanlar, sadece sevimli dostlarımız değil, aynı zamanda günlük hayatımızın stresini azaltan, sağlığımızı destekleyen ve yaşam kalitemizi artıran önemli varlıklardır. Bilimsel araştırmalar, hayvanlarla etkileşimin stres azaltıcı etkisini kanıtlamakla kalmıyor, aynı zamanda bu etkileşimin fiziksel ve zihinsel sağlığımız üzerindeki olumlu etkilerini de ortaya koyuyor. Hayvanlarla kurduğumuz bağ, modern yaşamın getirdiği zorluklarla başa çıkmamıza yardımcı olan güçlü bir araç olabilir.
Kaynaklar:
Barker, S. B., & Dawson, K. S. (2012). The effects of animal-assisted therapy on anxiety ratings of hospitalized psychiatric patients. Psychiatric Services, 63(6), 600-603.
Beetz, A., Uvnäs-Moberg, K., Julius, H., & Kotrschal, K. (2012). Psychosocial and psychophysiological effects of human-animal interactions: The possible role of oxytocin. Frontiers in Psychology, 3, 234.
Friedmann, E., & Son, H. (2019). Animal-assisted interventions: A systematic review of benefits and risks. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 24(1), 51-60.
McConnell, A. R., Brown, C. M., Shoda, T. M., Stayton, L. E., & Martin, C. E. (2011). Friends with benefits: On the positive consequences of pet ownership. Journal of Personality and Social Psychology, 101(6), 1239-1252
Comentários